jueves, 20 de diciembre de 2012

ARTE MODERNOAREN INGURUKO IRITZI ARTIKULUA

"Egun, marra berde bat ere artea da" edo "hori edonork egin dezake!" kalean maiz entzuten diren iritziak dira. Asko dira Arte modernoa kritikatzen dutenak, eta beste hainbat honen esentziaren inguruan zalantzak dituztenak. Dioten guztia entzun ondoren, pare bat galdera datorzkit burura: Artetzat jo genitzake obra moderno guzti hauek? eta, aurrekoari erantzun ezkero, nor gara gu artearen muga ezartzeko?


Askorentzat, ulergaitza da Arte modernoa, Courbeten errealismotik oso urruti baitago. Hala ere, kontuan izatekoa da errealismoa, bere osotasunean, ez dela sekula existitu. Denboran atzera egitea besterik ez dugu. Oroimenera datorkit historian zehar izandako arte guztien aurrekari eta maisua, Grezia. Atletak, jainko-jainkosak, filosofoak... denak zeuden idealizatuta, goitik behera, euren handitasuna eta edertasuna erakutsi nahian. Giza-itxura zuten arren, garaiko edertasun kanonaren adierazpen hutsa baino ez ziren. Gaur egun, forma arraroak ikustean astoratu egiten gara, obrak duen benetako esanahia bilatu gabe. Kontua da begiratzearekin konformatu egiten garela eta ez dugula ezer ikusten.



Beste batzuek, Arte modernoa arin ahazten den artea dela diote, eta ez zaie arrazoirik falta. Ezinezkoa liteke izandako obra guztiez gogoratzea, baina, beti gertatu den bezala, badaude arrazoi ezberdinengatik gerora oroimenean geratuko diren artelanak. Nork ez du ba ezagutzen Da Vinciren "Azken afaria" eta izkutuan dituen sekretuak? Ordea, ziur nago "1620ko udaberria" aipatu ezkero, inork ez lukeela jakingo zertaz ari naizen, baina horrek ez du esan nahi azken hau artea ez denik.

Bukatzeko, oihartzun gehien izan duen topikora jo nahiko nuke: "Arte modernoan dena da artea". Bazegoen artea gizakiak balio bat eman arte, artea ez zela zioen idazle bat, eta arrazoia zuen. Lehengo egunean, arteko irakasleak artelantzat jotzen duten komuna dagoela aipatu zigun. Nik, hori defendatuz, munduko zikinkeria guztien garbiketaren metafora polita izan zitekeela pentsatu nuen, gainerakoak barrez lehertzen ziren bitartean. Eurentzat, pentsaezina zen hain gauza sinple eta erabilia artea izatea.

Horregatik guztiagatik diot, norberaren gustuen arabera kritika dezakegula, baina artearen muga ezartzeko lana, obra bakoitzari balioa eta esanahia emanez, barnean duten guztia transmititzen duten artistei utzi beharko geniela.

No hay comentarios:

Publicar un comentario